دیوارخزک، پرنده ای پروانه ای-22 خرداد 93

دیوارخزک

پرنده ای پروانه ای

دیوار خزک نام پرنده ای است که هم ظاهر و هم رفتار  فوق العاده جالبی داره. رنگ خاکستری روتنه با قرمز لاکی و خال های سفید روی بال ها، ظاهری بسیار زیبا و غیر قابل اشتباه با سایر پرندگان برای اون ساخته. با سایز کوچک 17 سانتی متری که داره و بال زدن خیلی نرم، بسیار شبیه پروانه است.

این پرنده با انگشتان کشیده و ناخن های تیزش روی دیواره ها و صخره های عمودی می نشینه. البته «نشستن» فقط در مورد 2 ثانیه صدق می کنه، چون دائما در حال بالا و پایین رفتن از دیواره است. زمانی که دیوارخزک در حال ورجه وورجه کردن روی سنگهاست، درست مثل یک پروانه دائما بال هاش رو باز و بسته می کنه، و رنگ لاکی بالهاش جلب توجه می کنه.

 

تصویر 1-                دیوار خزک

دیوارخزک در تمام اوراسیا از اسپانیا تا چین، روی صخره ها و در ارتفاع بالای 2000 متر تا خط برف گیر زندگی می کنه. غذای این پرنده بیشتر از حشراتی تامین می شه که با نوک بلند 3-4 سانتی متری خود آنها رو شکار می کنه. این حشرات اغلب لابلای صخره ها زندگی می کنند و دسترسی به آنها برای سایر پرندگان صخره ای مثل چلچله ی کوهی و دم سرخ امکان پذیر نیست. در نتیجه معمولا دیوارخزک در ارتفاعات از منابع غذایی خوبی برخورداره. [1]

پنج شنبه 22 خرداد 93 به همراه استاد عزیز، آقای پرویز بختیاری و یکی از دوستان عکاس طبیعت، آقای واحدی پور، برای دیدن دیوارخزک راهی شمشک شدیم. آقای بختیاری هفته ی قبل لانه ای از دیوارخزک را پیدا کرده و این هفته هم لطف کردند و با ما به منطقه آمدند. دیوارخزک برای ما یک پرنده ی رویایی بود و اصلا تصور نمی کردیم به این زودی و البته به این راحتی آن را ببینیم.

به طور کلی در فصل زادآوری، موثرترین راه برای دیدن و عکاسی از بسیاری از گونه های پرندگان، مراجعه به محل لانه است (البته اگر محل آن را بدانیم!!). چون جوجه ها داخل لانه هستند و پدر و مادر برای تامین غذا (اغلب حشرات) به آنجا رفت و آمد دارند. لانه ای که ما به محل آن مراجعه کردیم، زیر یک پل، داخل یکی از سوراخ های دیواره سنگی پایه بود. چند دقیقه اطراف لانه منتظر شدیم تا سر و کله ی پدر خانواده با حشره ی بزرگی در دهان پیدا شد. چند دقیقه بعد مادر خانواده هم با غذا سر رسید.

سوراخ های مشابهی در دیواره ی پایه پل کنار هم قرار داشتند. هر بار که یکی از والدین با غذا می آمد، بیشتر از 5 دقیقه روی دیواره بالا و پایین می رفت و نزدیک سوراخ های دیگر می شد تا نهایتا، زمانی که احساس می کرد شرایط امن است، وارد لانه ی خود شده و به جوجه غذا می داد. والدین تقریبا هر 10 تا 15 دقیقه یکبار با غذا به لانه مراجعه می کردند و چند دقیقه ای حضور داشتند تا وارد لانه شوند. البته به نظر پرنده ی نر خیلی وسواسی بود و یکبار بیشتر از یک ربع روی دیوار بالا پایین رفت تا بالاخره وارد لانه شد!

پرندگان دیگری که به خوبی و به وفور دیدیم، گنجشک برفی، گنجشک کوهی و تعدادی هم سهره بال سرخ بود.

 

تصویر 2-                گنجشک برفی

 

تصویر 4-                سهره بال سرخ

تصویر 5- سهره پیشانی سرخ

بالای گردنه ی بعد از شمشک، درست قبل از سرازیری در محل ورودی به ایستگاه تله کابین، محوطه ی باز و بزرگی هست که اغلب اتومبیل های عبوری برای استراحت و لذت بردن از تماشای مناظر چند دقیقه ای توقف می کنند. دکه های کوچکی هم برای فروش آش، چای و تنقلات دیگر وجود دارد. در این محل متاسفانه یا خوشبختانه!!! زباله های زیادی توسط مسافران روی زمین کنار جاده ریخته که به منبع غذایی برای گنجشک های برفی و کوهی که ترس زیادی از انسان ندارند، تبدیل شده است.

تصویر 6- زباله هایی رها شده توسط مسافران در گردنه دیزین (محل تجمع گنجشک های برفی)

قبل تر، در اطراف دریاچه تار گنجشک برفی دیده بودیم. در مناطق دیگر هم می توان آن ها را دید، اما شاید بتوان گفت بهترین محل برای دیدن و عکاسی از گنجشک های برفی، همین گردنه ی دیزین است.

به طور کلی پرندگانی که در این برنامه ی نیم روزه توسط گروه مشاهده شد، عبارتند از:

[1] معرفی فیلم Like a Butterfly: The Incredible Life of the Wallcreeper، سایت www.lynxeds.com