پارک ملی خجیر
علی و سمانه |
يكشنبه, ۱۱ اسفند ۱۳۹۲، ۰۱:۵۷ ب.ظ |
۴ نظر
به همراه 13 نفر از دوستان پرنده نگر راهی پارک ملی خجیر شدیم و بازدیدی از دریاچه ی سد ماملو و باغ شاد داشتیم. لیست پرندگانی که در این منطقه مشاهده کردیم در انتهای گزارش آورده شده است.
(تصویر 1) نقشه پارک ملی خجیر از گوگل
پارک ملی خجیر در شرق تهران واقع شده و مسیر اصلی دسترسی به آن از طریق انتهای اتوبان باقری است. راه های دسترسی داخل پارک شامل یک جاده ی اصلی به نام اتوبان تهران – پارچین و چند جاده ی فرعی برای چند روستا به نام های سنجریان، ترقیان و... است. لذا دسترسی پارک از سمت پارچین هم وجود داره اما ما تا به حال نرفتیم. داخل پارک، سازمان ها و ارگان های نظامی و دولتی زیادی مشغول فعالیت هستند. لذا از مجوز گرفتن تا انجام بازدید، همواره جو امنیتی خاصی حاکمه. به همین دلیل هم، نقشه ی دقیقی از حدود پارک ملی در اختیار نداریم. اتفاقا، هیچ trackی هم از منطقه نداریم و این بار هم متاسفانه فراموش کردیم GPS رو همراه ببریم!!
(تصویر 2) مناظر پارک ملی خجیر
بخشی از منطقه پارک ملی خجیر رو منطقه ی حفاظت شده ی جاجرود تشکیل می دهد (یا به عکس!). براساس مطالبی که داخل اینترنت هست، پارک ملی خجیر از زمان قاجار به عنوان شکارگاه شاهان این سلسله حفاظت شده بوده که در سال 61 اداره اش به سازمان محیط زیست سپرده می شود.
یکی از مهمترین جاذبه های این منطقه برای پرنده نگری، دریاچه ی سد ماملو است که بر روی جاجرود ساخته شده. این دریاچه در سمت شمالی جاده ی اصلی پارکه. در سمت مقابل، از طریق یک راه خاکی، به منطقه ی پر درختی می رسیم که ایستگاه محیط بانی هم در نزدیکی اون قرار گرفته. این منطقه ی پر درخت که اغلب گونه های خوبی از گنجشک سانان رو میشه دید، باغ شاد نام داره. در نزدیکی باغ شاد، یک محوطه ی مشجر دیگه به نام باغ انگوری هست، که به ما اجازه ندادند به اونجا برویم. گفتند «زون حساسه»! اما تعدادی از دوستان که قبلا به باغ انگوری رفته بودند، دیوارخزک (Wallcreeper) دیده بودند!!
(تصویر 3) باغ شاد
(تصویر 4) دیوارخزک (که ما ندیدیم!)
ساعت 6 صبح جمعه، جلوی در ورودی پارک خجیر قرار داشتیم. دوستان تقریبا به موقع حاضر شدند و با هماهنگی وارد شدیم. هر چند که ماموران مربوطه، زمزمه هایی کردند که ابتدا صبر کنید اداری های منطقه وارد شوند و بعد شما بروید. یعنی ساعت 7! اما خدا رو شکر گیر الکی ندادند. اینقدر همه چی را امنیتی می کنند که اصل قضیه فراموش می شود.
داخل جاده ی اصلی پارک که پیش می رفتیم، قبل از دریاچه ماملو دیدیم یک دیوار عمود به جاده احداث شده که باید از دروازه ی وسط آن عبور کرد. اینها برایمان جدید بودند! از دروازه رد شدیم 2 نفری که ایستاده بودند -یکی ارتشی و یکی لباس شخصی بود- با چهره ای عبوس نگاهمان کردند، اما چیزی نپرسیدند. رفتیم جلوتر دیدیم کنار جاده در سمت مشرف به دریاچه حصار کشی شده است. چند دقیقه ای توقف کردیم و به مشاهده ی پرندگان از پشت حصار پرداختیم.
سمت مقابل دریاچه، در دامنه های مشرف به جاده، یک گرگ مشاهده کردیم. گذشته از پارک پردیسان و باغ وحش تهران، این اولین بار بود که در طبیعت گرگ می دیدم! اما چون اول صبح بود و همه ی دوربین های عکاسی غلاف بودند. لذا نتونستیم عکسی بیندازیم.
بعد از چند دقیقه یکی از دو نفری که جلوی دروازه ی قبلی بود و لباس شخصی داشت، آمد و گفت شما اینجا چه می کنید؟!! گفتیم مجوز داریم. گفت اینجا زون حساس است و مجوز به کسی نمی دهند. شانس آوردید تا دروازه ی بعدی نرفتید اگر نه دوربین هایتان را ضبط می کردند! گفتیم بابا داخل مجوزمان نوشته «سد ماملو» گفت به هر حال اینجا ممنوع است. برگردید قبل از دریاچه یک جاده ی خاکی هست. از آنجا به کنار دریاچه بروید. ما هم اطاعت امر کردیم و رفتیم کنار دریاچه. از گردن ما طبیعت گردها باریک تر، چیزی نیست! یک ساعتی در ضلع غربی دریاچه گشت زدیم و پرنده های خوبی هم دیدیم. موقع برگشت، دو نفر با ماشین سواری آمدند. پیاده که شدند دیدیم اسلحه دارند!! ظاهرا شکارچی بودند!!
به سایت دوم یعنی باغ شاد رفتیم. وارد که شدیم، محیط بان آمد و گفت اینجا زون حساس است، نمی شود وارد شوید! گفتیم ما مجوز داریم. گفت من نمی دانم به من گفته اند مجوز شما باطل شده و باید بروید. دوباره تماس های تلفنی شروع شد! با این صحبت کن، با اون صحبت کن. من نمی دونم پس این یک هفته ای که ما دنبال مجوز بودیم و آخرش هم اوکی دادند، پس چی بود! خلاصه بعد از کلی اصرار قرار شد داخل باغ شاد بمانیم و کمی در اطراف گشت بزنیم. اما سمت باغ انگوری نمی شود رفت، آنجا زون حساس است. آخرش ما متوجه نشدیم، این زون های حساس چی هستند؟؟ یا به چی حساس هستند؟؟ منطقه ی حفاظت شده که این حرف ها رو نداره. داخل منطقه ی حفاظت شده فقط حفظ آرامش حیات وحش و اکوسیستمه که اهمیت داره. ما هم که قرار نبود آسیبی به اینها بزنیم. خلاصه مجبور شدیم فقط همون اطراف گشت بزنیم.
همون ابتدای ورودی باغ شاد، 3 شغال دیدیم که با حوصله نشسته بودند و ما رو تماشا می کردند! البته چون خیلی درشت بودند، ابتدا تصور کردیم که گرگ هستند! تقریبا در طول زمانی که اون منطقه بودیم، این شغال ها حضور داشتند. به نظر می رسید دنبال غذا هستند.
(تصویر 5) شغال ها در پارک ملی خجیر
بالای کوه های اطراف که تقریبا ضلع جنوبی پارک می شدند، نیز به دفعات تعدادی قوچ و میش دیدیم. البته بیشترشون کم سن و سال بودند و شاخ هم نداشتند.
(تصویر 6) قوچ ها در پارک ملی خجیر
حین پیاده روی، درخت هایی رو با فاصله دیدیم که روی تنه شان کنده کاری شده بود! بر اساس صحبت های دوستان با تجربه تر، اینها علامت گذاری «تشی» روی تنه ی درخته که این کار رو برای تعیین قلمرو انجام می ده. تشی بزرگترین جونده ی ایرانه که یه جورهایی شبیه خارپشته و شاید تیغ اون رو خیلی از ماها بارها روی زمین دیده باشیم. یک عکس از تشی برای معرفی آورده شده است.
(تصویر 7) علامت گذاری تشی روی درخت برای تعیین قلمرو
(تصویر 8) تشی (عکس از اینترنت)
(تصویر 9) گلهای مینیاتوری (اسمش رو خودم گذاشتم!)
(تصویر 10) آثار به جای مانده از احتمالا یک جونده
(تصویر 11) لاک خالی یک لاک پشت روی دستهای مامان حمیرا
مجددا نهار رو در باغ شاد خوردیم و بعد از نهار، ما که برای کاری باید برمی گشتیم، خداحافظی کردیم و به همراه 3 نفر از دوستان از بقیه جدا شدیم. قبلا در سایت هواشناسی دیده بودیم که احتمال بارندگی هست. خوشبختانه زمان بازدید ما اتفاقی نیافتاد. گاهی هوا ابری و تیره و تار می شد، گاهی هم آفتاب بود. اما در آخرین لحظاتی که داشتیم می رسیدیم خونه، توفان شن شد و کمی هم بارون زد.
ماجراهای مجوز پارک ملی خجیر
از یک هفته قبل برای اخذ مجوز بازدید اقدام کردیم. متاسفانه این مجوز گرفتن ها اغلب داستان دارند. به خصوص در مورد پارک خجیر، بعد از گرفتن مجوز، همیشه خود بازدید هم داستان های خاص خودش رو داره. دلیلش هم وجود منطقه های نظامی داخل پارک ملی است. متاسفانه در کشورما، خیلی وقت ها پارک ملی و منطقه ی حفاظت شده به معنای واقعی خودش وجود نداره. به این معنی که منطقه حفاظت می شه، اما از ورود افراد متفرقه مثل مردم عادی و طبیعت گردها!! لذا داخل منطقه اختصاص داده میشه به فعالیت های نظامی و امنیتی!!! این وسط طبیعت و محیط زیست و ... هم کشک! لذا زمانی که داخل پارک خجیر هستید، باید هر لحظه آماده باشید که یک نفر بیاد گیر بده! متن مجوز هم خیلی جالب بود، لیست بلند بالایی از باید ها و نباید ها داشت که قبلا داخل هیچ مجوز دیگه ای ندیده بودیم.
خیلی وقت ها مراجعه ی ما به پارک خجیر با مشکل همراه بوده است. برای مثال یک مرتبه، با دوستان ساعت 7 قرار داشتیم. همه اومدیم به غیر از یک نفر که دیرتر رسید. لیدر برنامه همون اول با گیت ورودی هماهنگ کرد. اما نفر آخر که به جمعمون رسید ساعت 7:30 شده بود و نگو شیفت نگهبان های گیت ورودی عوض شده. زمانی که خواستیم وارد بشیم، گفتند شما کی هستید؟ با کی هماهنگ کردید؟؟ نه ما خبر نداریم!! لذا دوباره تلفن و بیسیم بازی شروع شد تا بالاخره اجازه ی ورود دادند!!
یک مرتبه هم بعد از کلی دوندگی رفتیم داخل، بازدیدمون رو انجام دادیم، نشستیم برای نهار. دیدیم مثل غروب های تابستان پارک پردیسان، خانواده ها کم کم آمدند و در طول زمان کوتاهی، دورتادور ما پر خانواده هایی شده بود که برای تفریح آمده بودند. داشتم از فضولی می ترکیدم، لذا از یکشون پرسیدم ما با مجوز با 1000 زور و ضرب وارد می شویم، شما چطوری آمده اید؟؟؟؟ گفتند ما خیلی می آییم! هر دفعه می گوییم می رویم خانه ی فلانی داخل فلان روستا (داخل پارک ملی خجیر چند روستا هست که عده ای از قدیم داخل آن ها ساکن هستند).
پرندگان مشاهده شده در پارک ملی خجیر در این بازدید
(تصویر 9) سنقر خاکستری
(تصویر 10) سلیم شنی بزرگ
این سلیم شنی بزرگ رو در ابتدا تصور کردیم سلیم سینه بلوطی باشه، اما بعد که عکس ها رو چک کردیم، دیدیم سلیم شنی بزرگ بوده. اگه سلیم سینه بلوطی بود جالب تر می شد، چون تا به حال ندیده بودیم!!
