پرنده نگری و گردشگری مسئولانه -همراه با کودک

خاطرات سفرهای خانواده سنگچولی

پرنده نگری و گردشگری مسئولانه -همراه با کودک

خاطرات سفرهای خانواده سنگچولی

جستجوی سسک بصره

علی و سمانه | سه شنبه, ۱۴ ارديبهشت ۱۳۹۵، ۰۷:۲۸ ق.ظ | ۲ نظر

جمعه 3 اردیبهشت 95

پس از آنکه روز پنجشنبه در تالاب هورالعظیم سسک خوزی یا سسک بصره (Basra Reed Warbler) را نیافتیم (البته سید بابک موسوی، عکاس برجسته پرندگان و حیات وحش کشور، تقریبا مطمئن بود سسک خوزی در تالاب مذکور زندگی نمی کند و این مطلب را عنوان کرده بود)، در روز پایانی سفر با راهنمایی ایشان، در منطقه میان آب دزفول به جستجوی آن پرداختیم.

باز هم برای فرار از گرما، ساعت 5 صبح از اهواز به سمت دزفول حرکت کردیم. ساعت 6:50 به میان آب رسیدیم و گشت را در کنار یک برکه کوچک در کنار جاده شروع کردیم.

آبگیری در میانآب دزفول

هوا بسیار خنک و لذت بخش بود، در حدی که گرمکن به تن کردیم. اما از ساعت 9 دیگر نمی شد لباس گرم را تحمل کرد. حتی لباس های خنکی که به تن داشتیم نیز پاسخگوی گرمای هوا نبودند. اما همچنان به گشت و جستجو ادامه دادیم. صدای پرنده را پخش کردیم اما خبری نبود. نهایتا دقایقی قبل از صبحانه، یک سسک مشکوک توسط تعدادی از اعضای گروه مشاهده و عکسبرداری شد. اما از آنجا که قبلا سسک خوزی ندیده بودیم و این سسک بسیار شبیه سسک نیزار است، تشخیص قطعی آن از روی عکسهای داخل دوربین ممکن نبود.

توضیح آنکه سسک ها پرنده های کوچکی از خانواده گنجشکسانان هستند که در ایران شامل 46 گونه در  10 خانواده می باشند. اگر چه خانواده های مختلف را با اندکی مهارت و دقت می توان از یکدیگر تشخیص داد، اما بازشناسی برخی اعضای یک خانواده، احتیاج به مهارت و تجربه بسیار بالایی دارد. گاهی شناختن گونه ها تنها از طریق شنیدن صدای آنها در زیستگاه یا چک کردن عکس ها امکان پذیر می شود.

با خبر شدیم که دوست خوبمان محمد توحیدی فر به همراه یک گروه پرنده نگر سوئیسی که به مدت دو هفته در ایران در حال جستجو و مشاهده پرندگان ایران بوده اند، برای دیدن سسک خوزی به همین منطقه مراجعه می کنند. این گروه چند روز پیشتر از ما برای مشاهده جغد ماهیخوار به دریاچه سد دز رفته بودند اما آنها نیز موفق به دیدن آن نشدند.

حدود ساعت 11 گروه مذکور به منطقه رسیدند و بعد از صحبت های اولیه، با هم به جستجوی سسک خوزی پرداختیم. گروه شامل 5 گردشگر سوئیسی بود که سابقه پرنده نگری هر کدام به اندازه طول عمر ما بود! به نظر می رسید همگی در دهه 60 یا 70 زندگی خود هستند و از دیدن 6 پرنده نگر جوان در ایران که اکثریت آنها یعنی 4 نفر خانم بودند شگفت زده شدند.

 عکس العمل محلی ها به حضور پرنده نگرهای خارجی در منطقه

محمد توحیدی فر که راهنمای ایرانی تور بود، در محلی که قبلا در آن سسک خوزی را دیده بود، صدای آن را پخش کرد و پس از چند دقیقه سسک خوزی در پاسخ به صدای پخش شده ظاهر شد!

زیستگاه سسک خوزی

سسک خوزی

 

سایر پرندگان قابل توجهی که از صبح زود در این منطقه دیدیم، هر سه گونه ماهی خورک قابل مشاهده در ایران، 6 گونه سسک شامل سسک جگن زار و کورکور بال سیاه بود.

 


لیکوی خوزی


سسک جگن زار

سنگ چشم پیشانی سفید

ماهی خورک ابلق

سسک خوزی

کورکور بال سیاه

سسک دم پهن

ماهی خورک سینه سفید

سسک نیزار معمولی

دم چتری

سسک بیدی

در حال تبخیر شدن بودیم که به ماشین ها برگشتیم و از دوغ محلی گازدار با موسیر کوهی که روز اول از پامنار دزفول خریده بودیم، نوشیدیم تا کمی خنک شویم. انگار گاومیش ها خوب می دانند چطور از گرمای هوا فرار کنند.

 

گاومیش ها در گرمای ظهر هنگام خوزستان

بزرگترین گاومیش گله


از محمد توحیدی فر و گروه گردشگران خداحافظی کردیم. آقای توحیدی فر آدرسی در نزدیکی دزفول دادند که روز گذشته در آن محل گنجشک گلوزرد و لانه آن را دیده بودند. تا جایی که ما اطلاع داشتیم این گنجشک تنها در جنوب شرق ایران، از جمله میناب مشاهده شده بود و نیمی از افراد گروه نیز قبلا در همان منطقه این گنجشک را دیده بودند. لذا به جستجوی گنجشک گلوزرد به حاشیه رود دز رفتیم. سطح آب رودخانه هنوز بالا بود و آثار سیل بر جاده، مناطق ساحلی و درختان دیده می شد.

رود دز در جاده هفت تپه به شوشتر 

آثار سیل

 

ساعت 12:30 بود و هوا بسیار گرم. در حالی که انرژی چندانی نداشتیم لابلای درختان بعضا به هم فشرده و با شاخه های تیغدار به جستجوی گنجشک مذکور پرداختیم.

باغهای اطراف رود دز در جاده هفت تپه به شوشتر


نهایتا در حالی که زیر آفتاب سوزان خوزستان چند قطره بیشتر از انرژیمان باقی نمانده بود، سه گنجشک گلوزرد به علاوه چند گنجشک رودخانه ای دیدیم. گنجشک رودخانه ای را در روز دوم همین سفر در تالاب هورالعظیم و در سفر بهمن ماه سال 91 در اروندکنار دیده بودیم. 

 

گنجشک گلوزرد

سایر پرندگان قابل توجهی که در این منطقه دیدیم، سهره خاکی و میوه خوار بود. صدای آواز دراج نیز در تمام مدت به گوش می رسید.

 


سهره خاکی

گنجشک گلوزرد

سسک شکیل یا سسک دم دراز


در حالیکه به سمت ماشین ها که در کنار جاده پارک شده بودند بازمی گشتیم، اصلا توان راه رفتن نداشتیم که شخصی موتورسوار به ما نزدیک شد. پرسیدیم کجا می توانیم سر و رویی آب بزنیم. ما را به سمت منزلشان که در کنار یک حوضچه بزرگ پرورش ماهی قرار داشت هدایت کرد و برای ما آب خنک و گوارایی آورد که داخل آن برای کاهش عطش گلاب ریخته بودند. دست و صورت و پاهای خود را شستشو دادیم و قدری خنک شدیم.

ذخیره آب انحصاری یک عنکبوت در گرمای 35 درجه!


به اتومبیل ها که رسیدیم بازهم با دمای مرکز خورشید مواجه شدیم! به سرعت به سمت دزفول حرکت کردیم و بازهم با خوردن آب هویج و بستنی گاومیش اندکی خنک شدیم. برای نهار آدرس یک رستوران خوب در دزفول را گرفتیم اما بسته بود. تقریبا تمام مغازه ها بسته بودند که در شهرهای گرمسیری چندان غیرمعمول نیست. از دوستان که قرار بود اتومبیل امانت را بازگردانند و به وسیله اتوبوس به تهران بیایند خداحافظی کردیم. بعد از جستجو برای یک رستوران یا اغذیه فروشی که باز باشد و ظاهر خوشایندی هم داشته باشد، دست آخر به این نتیجه رسیدیم که برای نهار فلافل بخوریم.

آثار سیل بر بوستان های ساحلی دزفول که البته در حریم رودخانه ساخته شده بودند، مشهود بود.

آثار سیل در شهر دزفول

بعد از نهار بلافاصله به سمت تهران حرکت کردیم و از جاده ی 11+4هزار تومانی گذشتیم!

عوارض 11هزار تومانی جاده پل زال-خرم آباد

آزادراه خرم آباد پل زال در سال 89 به بهره برداری رسید. جاده قبلی خرم آباد به اندیمشک از شهر پل دختر می گذشت که جاده بسیار خطرناکی بود و هر ساله تصادفات دلخراش بسیاری در آن به وقوع می پیوست. آزادراه جدید که با وجود 25 کیلومتر تونل و تعداد زیادی پل کوچک و بزرگ طول مسیر خرم آباد به اندیمشک را از 232 کیلومتر به 172 کیلومتر کاهش داده و سطح کیفیت و ایمنی سفر جاده ای در این منطقه کوهستانی را بسیار بالا برده، با حجم عملیات بالایی در منطقه کوهستانی ساخته شده است. به همین دلیل عوارض عبور از این جاده بسیار بالا و به میزان 11000 تومان می باشد (بیشترین مقدار پرداختی در یک عوارضی که در تمام سفرها با آن مواجه شدیم). بعدا با تکمیل بخش پل زال-اندیمشک، طول آزاد راه 50 کیلومتر دیگر اضافه شد که عوارض آن 4000 تومان است و در اندیمشک پرداخت می شود. لذا در مجموع هزینه عبور از این جاده ؟؟؟ کیلومتری 16000 تومان می شود!! البته آزادراه جدید از میان رشته کوههای زاگرس عبور و بر اساس خبرگزاری مهر دو هزار هکتار از جنگل های بلوط بکر زاگرس را نابود کرد.

 

مناظر زیبای آزادراه اندیمشک-پل زال-خرم آباد

ساعت 9 شب به اراک رسیدیم. از آنجا که از ساعت 4 صبح بیدار شده بودیم و مدت زیادی نیز پیاده روی داشتیم، دیگر قادر به ادامه مسیر نبودیم. لذا چند ساعتی داخل ماشین خوابیدیم و صبح به سمت تهران حرکت کردیم. نهایتا 8 صبح روز شنبه به تهران رسیدیم که به نظرمان هوای بسیار خنک و مطبوعی داشت.

  • علی و سمانه

نظرات  (۲)

بر خلاف نظر دوست عزیز سید بابک موسوی اعلام می کنم که سسک بصره در تالاب هورالعضیم هم وجود دارد
  • ابوالقاسم خالقی زاده
  • سلام دوستان عزیز
    باز هم لذت بردم این سفرنامه دل نشین.

    با تشکر
    خالقی زاده
    پاسخ:
    بسیار ممنون که به وبلاگ ما سر زدید.

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">